-
1 кружить
1. несов.кого-чтоөйрөлтөү, әйләндереү, өйрөлдөрөү2. несов.әйләнеү, уратып йөрөү (осоу)3. несов.аҙашып йөрөү, юл яҙып йөрөү4. несов.бормаланыу5. несов. о вьюге, метели и т.п.ойоҡһотоу, өйөрөү -
2 ау
межд.ау, ау-ау!урманда йәки башҡа урында бер-береңә тауыш биргәндә әйтелә -
3 блудить
I1. несов.; прост.уйнаш итеү, зина (фәхеш) ҡылыу, аҙып-туҙып йөрөү2. несов.; прост.урлашыу, урлау, ташыубесәй тураһындаIIнесов.; прост.аҙашыу -
4 блуждать
1. несов.бродить, скитатьсягиҙеп йөрөү, ҡыҙырыу, ҡыҙырыныу2. несов.бродить, плутатьаҙашыу, аҙашып йөрөү3. несов. чем и без доп.; перен.о взгляде, глазах; о мысляхйүгереп (уйнап) тороу; буталсыҡ хәлгә килеү, буталыу, сыуалыу -
5 боязно
в знач. сказ., безл.; прост.ҡурҡыныс, ҡурҡыу -
6 водиться
1. несов.бар (күп) булыу, йәшәү2. несов. с кем; разг.дружитьдуҫлашыу, дуҫ булыу, аралашыу3. несов. страд. от водитькак водится в знач. вводн. сл. — ғәҙәттәгесә, ғәҙәт буйынса
-
7 да
I1. частицапри ответе для выражения согласияэйе, шулайвсе собрались? — Да - бөтәһе лә йыйылдымы? – Эйе
да, это верно — эйе, был дөрөҫ
2. частицав вопросит. предложении для побуждения собеседника к ответу-мы/-ме (ни), шулаймы ни, улаймы ни, эйемеон вернулся, да? — ул ҡайттымы ни?
ты этого человека хорошо знаешь, да? — һин был кешене яҡшы беләһең, шулаймы?
3. частицапри неожиданном воспоминании о чём-л.; в знач. `кстати`, `вот ещё`әйткәндәй, әйда, ещё одна новость — әйткәндәй, тағы бер яңылыҡ
да, совсем забыл — әй, бөтөнләй онотҡанмын
4. частицапри выражении недоверия, возражения в знач. `как бы не так`эйе шул, -мағайы/-мәгәйея тебе другую книгу подарю.- Да, подаришь ты! — мин һиңә икенсе китап бүләк итермен. – Эйе шул, бирерһең һин!
5. частицапри призыве, пожелании-һын/-һен6. частицадля выражения требования, приказания, настойчивой просьбы-һын/-һен, әйҙә (инде), -сы/-се, инде, әледа вы садитесь! — ултырһағыҙсы!, ултырығыҙ әле!
вот это да! — китсе!, бына һиңә (кәрәк булһа)!
ну да!: — 1) әлбиттә, һис шикһеҙ
вы придёте? – Ну да! — һеҙ киләһегеҙме? – Элбиттә!
2) китсе! булмаҫ!; он переехал в деревню. – Ну да! — ул ауылға күсеп киткән. – Китсе! Булмаҫ!
II1. союзсоед.для соединения однородных членов предложения и предложений; соответствует союзу `и`һәм, да/дә2. союз присоед.для присоединения предложений или членов предложения, дополняющих высказанноеөҫтәүенә, шуның өҫтөнә, тағы ла, етмәһә, етмәһә тағысегодня холодно, да ещё дождь со снегом идёт — бөгөн көн һыуыҡ, өҫтәүенә ҡар ҡатыш ямғыр яуа
3. союз противит.для присоединения предложений или членов предложений со значением противопоставления; соответствует союзу `но`әммә, ләкин, да/дәзнал, да не сказал — белһә лә әйтмәгән
маленький, да удаленький бәләкәй генә булһа ла булдыҡлы, үҙенә күрә түгелда и (при усилении соед. союза) — да/дә
да и только (при усилении действия) — -да/-дә
нет-нет да и — бер булмаһа – бер, әллә ниҙә бер, юҡ-юҡ та, һирәк-мирәк булһа ла, юҡ тигәндә
-
8 заблудиться
сов.аҙашыу, юлдан яҙыузаблудиться в трёх соснах — ябай нәмәне лә төшөнмәү, өс быҙауға кәбәк айыра белмәү
-
9 заплутаться
-
10 запутаться
1. сов.сейәлеү, сеймәлеү, сыуалыу2. сов.усложнитьсяҡатмарлашыу, тәртип юғалыу, буталыу3. сов. в чёмуралыу, эләгеү4. сов. в чём и без доп.; разг.ығы-зығы килеү, юғалып ҡалыу, буталыу5. сов. разг.сбиться – о речи, мыслях и т.п.уй-фекерләүҙә буталыу, яңылышыу6. сов. прост.аҙашып йөрөү, юлдан яҙлығыу -
11 затемнеть
1. сов.начать темнетьҡараңғылана башлау2. сов.ҡарайып күренеү -
12 затерянный
-
13 кордон
1. мкордонсик буйындағы йәки урмандағы һаҡ2. мкордоншул һаҡ торған ер3. мкордонсик буйы -
14 лесной
1. прил.урман...ы2. прил.урманлы3. прил.связанный с лесоводствомурмансылыҡ...ы4. прил.ағас...ы -
15 насвистывать
2. несов.әкрен генә һыҙғырыу3. несов. о птицахһыҙғырыу, һайрау, һайрашыу4. несов. о ветре, вьюге и т.п.һыҙғырыу -
16 насохнуть
1. сов.(йәбешеп) кибеү, ҡатыу, кибеп ҡатыу2. сов.ҡороу, ҡороп бөтөү -
17 натаскать
I1. сов. что, кого-чеготашыу, ташып ҡуйыу2. сов. что, кого-чеговытащитьтартып сығарыу3. сов. что, чего; перен., разг.извлечь без разбора из разн. источников(бер нисә сығанаҡтан) йолҡоп алыу, йолҡҡолау4. сов. что, кого-чего; разг.украстьурлау, урлап ташыу (ташып бөтөү)II1. сов. охотн. когособакуөйрәтеү, ауға өйрәтеү2. сов. разг.ашығыс рәүештә өйрәтеү (әҙерләү), -рға/-ргә әҙерләү, ярҙам итеү -
18 ночевать
сов., несов.ҡуныу, ҡунаҡлау, төн үткәрәү, төнәү, йоҡлауи не ночевало — эҙе-юлы юҡ, эҙе лә булмаған, инеп тә сыҡмаған
-
19 одинокий
-
20 ориентировка
- 1
- 2
См. также в других словарях:
бөрлегән — Урманда, урман буйларында һ. б. ш. үсә торган, кура җиләкләре төреннән булган кып кызыл җимешле үсемлек. рус. Костяника … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сарана — Урманда үсә торган, кызгылт сары чәчәкле, төче һәм лайлалы суганчасы булган кыяклы үлән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сәрдә — Урманда үсә торган күпьеллык үлән, зонтик сыман оешкан вак вак ак чәчәкле үсемлек; рус. Сныть … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әрчү — АРЧУ – 1. Нәр. б. кабыгын, тышчасын алып ташлау, чистарту, салдыру 2. Чүп, пычрак һ. б. ш. дан чистарту, арындыру өс башларын тузаннан әрчергә керештеләр 3. Агач куакларны тамырлары белән куптарып, берәр урынны чистарту урман арасыннан юл әрчү. и … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ия — и. 1. Берәр нәрсәнең, милекнең хуҗасы. Нәр. б. башлыгы 2. Нин. б. сыйфатка, сәләткә, дәрәҗәгә һ. б. ирешкән кеше һөнәр иясе. Нәрсәгә дә булса лаек хөрмәт иясе 3. Берәр эш белән шөгыльләнүче, көн күрүче кеше хезмәт ияләре, хөкем ияләре 4. Уйлап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
караҗиләк — диал). – Ылыслы урманда җиргә сырышып үсә торган, ашарга яраклы күксел кара җимешле вак куак: рус. Черника … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көртмәле — диал). – Ылыслы урманда җиргә сырышып үсә торган, ашарга яраклы күксел кара җимешле вак куак: рус. Черника … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күкшә — Чыпчыклар отр. кыш көне җылы якка китә торган, урманда яшәүче кош, рус. Лазоревка … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кыйгыр — диал. Урманда яши һәм яңгыр алдыннан кычкыра торган кечерәк кош; яңгыр теләнчесе; рус. Чеглок … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кыр — I. 1. Урмансыз тигезлек, зур тигез ачык мәйдан. Хайваннар һәм кошлар тур. : кулга ияләштерелмәгән, йортныкы булмаган; кыргый кыр үрдәге, кыр казы 2. Иген игү өчен эшкәртелә торган җир мәйданы; басу. с. Авыл хуҗ. культуралары үстерү белән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кырмазый — иск. 1. Салават күперендәге төп төсләрнең берсенә охшаган, кан төсендәге 2. күч. Революцион көрәштә катнашучы, шуның яклы, шуңа бәйләнешле. Совет гаскәрләренә карата к. сакчы. Коммунистлар яклы. 3. күч. XX гас. башында җәдитчеләр хәрәкәтендә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге